” Ἀποτάσση τῷ Σατανᾷ; Καί πᾶσι τοῖς ἔργοις αὐτοῦ; Καί πάση τῇ λατρείᾳ αὐτοῦ; Καί πᾶσι τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ; Καί πάση τῇ πομπῇ αὐτοῦ;” Ερωτά ο ιερέας…και ο ανάδοχος: ” Ἀποτάσσομαι.”
Ακόμη και σήμερα στη Λέσβο, διατηρούμε ήθη, έθιμα και παραδόσεις που κρατάνε από τους γονείς και τους παππούδες μας και χάνονται πολλές φορές στα βάθη του χρόνου. Είναι έθιμα συνδεδεμένα με την θρησκεία μας, εξακολουθούν να δίνουν αυτό το «ιδιαίτερο» χρώμα και ιδίως στα χωριά τηρούνται πιστά. Εδώ η βάπτιση ήταν και είναι μία εξέχουσα και ιδιαίτερα ιερή διαδικασία. Φυσικά ο επίλογος του μυστηρίου ήταν συνυφασμένος με τη γαστρονομία. Γλέντι και φαγοπότι μέχρι τα ξημερώματα της επόμενης μέρας ήταν σήμα κατατεθέν του «να σας ζήσει» αλλά και του «άξιος/άξια» όσον αφορά στους νονούς.
Ειδικά οι τελευταίοι πρωταγωνιστούσαν σε ένα έθιμο με το όνομα «μαρτυρία». Μετά το τέλος της βάπτισης, ο νονός γέμιζε τα χέρια του με νομίσματα και τα σκόρπιζε στον αέρα. Αν το νεοφώτιστο είχε αδέρφια, αυτά έπαιρναν στο χέρι από τον ίδιο ένα νόμισμα. Σήμερα τη θέση των νομισμάτων κατέχουν τα σταυρουδάκια, τα οποία κορίτσια φοράνε στο πέτο των καλεσμένων στην εκκλησία και τα οποία αποκαλούνται στην ντόπια διάλεκτο «μαρτυριούδες». Ο Νονός κατά την Ορθόδοξη Εκκλησία θεωρείται ο πνευματικός πατέρας του παιδιού και δεν επιτρέπεται να βαφτίσει παιδιά διαφορετικού φύλου. Ταυτόχρονα, η εκκλησία μας απαγορεύει την τέλεση γάμου σε ένα ζευγάρι, το οποίο είχε τον ίδιο νονό. Στο παρελθόν ο ρόλος του νονού ήταν ουσιαστικός και οπωσδήποτε δεν περιοριζόταν στο να αγοράσει κάποια δώρα στο παιδί στις γιορτές. Ο νονός αναλάμβανε την υποχρέωση να κατηχήσει το παιδάκι, όταν αυτό άρχιζε να καταλαβαίνει, στη χριστιανική πίστη και ζωή.
Σύμφωνα με την θρησκευτική μας παράδοση, τα βαπτιστικά ρούχα του μωρού (εσωτερικά) πρέπει να είναι λευκά, συμβολίζουν έτσι την αγνότητα, το Άγιο Πνεύμα που έλαβε το παιδάκι. Τα μαρτυρικά πρέπει να είναι ο σταυρός ή η εικόνα της Παναγίας. Τώρα υπάρχουν όμορφα βραχιολάκια με στολίδι τα μαρτυρικά. Το λάδι με το οποίο χρίει ο ιερέας το παιδί πριν τη βάπτιση το προστατεύει από κάθε κακή ενέργεια, η δε αναμμένη λαμπάδα το βοηθάει να βλέπει όλα τα καλά έργα του Θεού. Η κολυμπήθρα συμβολίζει την λύτρωση από το προπατορικό αμάρτημα και η τρίτη φορά που μπαίνει στο νερό συμβολίζει την τριήμερη ταφή και ανάσταση του Χριστού. Τέλος με το Άγιο Μύρο ευχαριστούμε τον Θεό για τη σωτηρία μας και για όλα τα χαρίσματα που μας δίνει.
Σύμφωνα με την παράδοση, το πρώτο μπάνιο του μωρού πρέπει να γίνει τρεις ημέρες μετά. Το δε νερό να το αδειάσουμε στη θάλασσα ή σε μία γλάστρα. Γνωρίζετε ότι απαγορεύεται να κόψουμε τα μαλάκια του μωρού μας πριν τη βάπτιση; Τα πρώτα του μαλάκια θα τα κόψει ο ιερέας. Τις επόμενες τρεις συνεχόμενες Κυριακές, μετά τη βάπτιση ο νονός ή η νονά πρέπει να πάει το παιδάκι στην εκκλησία για να μεταλάβει. Τις δύο πρώτες φορές παίρνουν μαζί τη λαμπάδα στολισμένη, την τελευταία βγάζουν τα στολίδια και αφήνουν την λαμπάδα στην εκκλησία. Φυσικά η λαμπάδα πρέπει να είναι αναμμένη.